In mijn trainingen leer ik dat je requirements onambigu moet specificeren. Er moeten geen misverstanden over kunnen ontstaan. Hoe concreter hoe beter. Niks nieuws onder de zon. Maar soms is er meer te bereiken als er wèl wat onduidelijkheid in de opdracht zit. Als degenen die hem moeten uitvoeren er wèl verschillende verschillende interpretaties aan kunnen geven. In het leger weten ze dit al een poosje.
De stad wordt door de vijand bezet gehouden. De brug is vernietigd dus er moet worden gevaren en wel in de vuurlinie vanaf de stadsmuren. De generaal staat bij de kaarten en geeft de laatste bevelen. “We stellen ons vannacht op drie posities op. Hier, hier en hier. Sectie A, jullie varen om 05.15 onder dekking van het vuur van B, naar het eiland in de rivier. Gebruik daar de dekking van de struiken en bomen om een geschut op te stellen. Om 06.05 vertrekt C, gedekt door vuur van B rechtstreeks over het water, van hier naar hier. Als er vanaf de muren geschoten wordt, slaat A met volle kracht terug. Om 07.20 gaan…” Na een tijdje is de opdracht helder.
De volgende morgen om 05.15u begint de aanval die in een ramp zal eindigen. De mannen van sectie A worden op het eiland verrast door troepen van de vijand die zich daar schuilhielden. Als om 06.05 sectie C vertrekt is er geen steun van A en ook zij worden overmeesterd. Om 07.20 zijn de mannen van B lang en breed op de vlucht geslagen. Ze worden ingehaald en gevangen genomen. De generaal zal zich nog vaak afvragen hoe het zo gruwelijk kon misgaan.
Vergeef me eventuele blunders in rangen en vaktermen. Ik ben geen militair. Toch heb ik dit voorbeeld gekozen omdat duidelijk is dat op een slagveld geen plaats is voor blauwdrukdenken. De generaal had een prachtig aanvalsplan en de troepen voerden het zo goed mogelijk uit. Maar vanaf het begin liep alles anders dan gepland. Had de generaal zijn bedoeling maar in wat minder procedurele opdrachten duidelijk gemaakt: “We vallen morgenochtend aan. Doel is de stad te veroveren. Gebruik het eiland, de brug, onze eigen vaartuigen of wat je verder maar tegenkomt.” Had de generaal maar wat meer vertrouwen gehad in zijn sergeants (of hoe heten ze) en manschappen. “Dit is het doel. Handel naar eigen inzicht en bevinding.”
Commander’s intent wordt deze manier van aansturen genoemd: wees duidelijk in je intentie, je doel, je behoeften, maar houd de opdracht verder open. Vertrouw erop dat de vakmensen die ermee aan de slag gaan met nu misschien nog ongedachte oplossingen zullen komen.
Een complexe werkelijkheid verover je niet met rechtlijnig denken.
(Dit stukje is ook geplaatst op de site van cibit academy.)