De puzzel van muziek en verhaal

De puzzel van muziek en verhaal

We gaan dus Shakespeares Midzomernachtsdroom opvoeren bij muziek van Mendelssohn, gespeeld door het strijkorkest met leerlingen van Anke. In het toneelstuk zijn drie (en als je wilt nog wel meer) verhalen door elkaar gevlochten. Om de draad van die verhalen een beetje te volgen, te kunnen navertellen en dan weer in een passende vorm te gieten, ben ik bij de derde lezing maar eens gaan bijhouden welke personages op welk moment ‘op’ zijn, wanneer ze ‘af’ gaan, wanneer ze in slaap vallen en wanneer ze weer wakker worden. Zie het bovenste plaatje, om een idee te krijgen.

Hier wil ik wijzen op de puzzel om het verhaal in de muziek te passen. In het tweede plaatje zie je een van de velletjes waarop ik de verschillende muziekdelen uitzet tegen de delen van het verhaal, zoals verteld door drie personages. De puzzel zit ‘m erin dat ik de muziek wil laten aansluiten bij wat er in het verhaal gebeurt. Voor sommige delen is dat duidelijk. Als de titel ‘Elfenlied’ is, dan komt daar het lied van de elfen. En de dans van de acteurs heeft ook een duidelijke pendant in het verhaal.
Een uitdaging is de ouverture van het stuk. Dat stuk heeft Mendelssohn eerst geschreven als zelfstandig stuk. Niet alleen is het in verhouding veel langer dan de volgende delen, maar ook komen er al tal van thema’s in aan bod. Ik vind het wel leuk om het publiek te wijzen op die thema’s, niet al te schoolmeesterig en expliciet alstublieft, maar toch. Drie belangrijke thema’s zijn dat van de elfen (gerepresenteerd door Puck in mijn schema), van de geliefden (Lysander) en van de acteurs (Nick). In het plaatje zie je dat mijn idee om te knippen in het deel en tussen die knippen door kort iets te vertellen. Zo kan ik het publiek iets meegeven van deze verschillende thema’s. Ik kan bijvoorbeeld het personage Nick, de toneelspeler die in het stuk een ezelskop krijgt, laten reageren op het gebalk in de ouverture. Het deel zo opknippen moet ik wel overleggen met Anke, omdat dit ook behapbaar moet zijn voor het orkestje in de twee repetities die er nog zijn…
In het plaatje zie je dat ik twee delen van het muziekstuk heb omgedraaid (eerst komt deel 3 en dan deel 2). Zo past de muziek logischer bij het verhaal dat ik nu voor me zie.
Het vijfde muziekstuk is de beroemde bruiloftsmars. Jawel, die komt uit de Midzomernachtsdroom! Het is een feestelijk stuk en leent zich goed om mee af te sluiten, zowel muzikaal als thematisch: er is getrouwd, eind goed, al goed. Alleen schreef Shakespeare na de trouwerij nóg twee actes. Daarom, en ook omdat het stuk over méér gaat dan de vraag ‘krijgen ze elkaar of niet’, wil ik na de huwelijksmars toch nog het een en ander vertellen. En gelukkig eindigde ook Mendelssohn zijn toneelmuziek niet met de bruiloftsmars. De dans van de acteurs, met het ezelgebalk dat ook al in de ouverture klonk, is een vrolijke afsluiting van het verhaal.

Nu ik dit raamwerk heb, kan ik verder met het schrijven van de tekst. Daarover in een ander stukje meer.