Melusine – een middeleeuwse mythe

Les Très Riches Heures – kalenderblad maart

Ik werk aan een nieuw verhaal. Een verhaal over Melusine, de draak die op de plaat hiernaast boven de rechter toren te zien is. Dit is het kasteel van Lusignan in het jaar, pak ‘m beet, 1410. De schilders waren de Nijmeegse gebroeders van Lymborch die ruim 600 jaar geleden werkten voor de hertog van Berry.

Over Melusine bestonden in de Middeleeuwen veel verhalen. Op onderdelen verschilden ze, maar de kern was gelijk. Melusine is een fee die trouwt met een ridder. Hij moet beloven dat hij haar op zaterdagen met rust laat. Dan zal zij hem rijkdom en kinderen schenken. ’s Zaterdags verandert haar onderlijf in een slang en dat mag hij niet weten. Hij houdt woord en ze leven lang en gelukkig samen: ze bouwen kastelen en krijgen tal van kinderen. Maar op een dag verbreekt hij zijn belofte. Hij bespioneert haar en ziet haar slangengedaante. Op slag verandert Melusine in een draak en verdwijnt.

In een van de versies van het verhaal is Melusine de grondlegger van het kasteel van Lusignan. Dat zou al blijken uit de betekenis van haar naam: ‘mère de Lusignan’. Lusignan was in de 14e eeuw van de hertog van Berry. Die verzamelde boeken en hij gaf ene Jean d’Arras opdracht om een roman over Melusine te schrijven. d’Arras breidde de mythe van Melusine uit met het verhaal over haar jeugd, de reden waarom ze vervloekt was en de voorgeschiedenis van haar man. Dit fantasieverhaal wist hij te combineren met een historisch, feitelijk aandoend verslag dat de rechtmatigheid van de aanspraken van de hertog op het kasteel onderbouwde. De hertog zal blij zijn geweest met het resultaat, temeer omdat zijn eigenaarschap van het kasteel in die tijd onder druk stond.

De gebroeders van Lymborch kenden het verhaal van Melusine natuurlijk ook. Vandaar dat ze op het schilderij van het kasteel van Lusignan ook de draak Melusine schilderden. Als vrijwilliger in het Gebroeders van Lymborch Huis maak ik elk kwartaal een verhaal bij een van hun werken. Op dit moment werk ik dus aan Melusine. Nadere informatie volgt.