Hels leesvoer

Het volgende kwartaalverhaal waaraan ik werk, gaat over de hel, zoals ik al schreef. Inmiddels ben ik het nodige aan achtergrond aan het lezen. De geschiedenis van de hel van Alice Turner geeft een mooi overzicht van hoe er in de loop der eeuwen over de hel is gedacht. De hel met de geuren en kleuren zoals we nu denken dat hij er altijd heeft uitgezien, blijkt toch vooral in de late middeleeuwen bedacht. De plaat van de gebroeders van Lymborch die ik als aanleiding voor mijn verhaal neem, is gebaseerd op het visioen van Tondalus. Verdeyen en Endepols schreven in 1914 een uitgebreid boek over dit 12e-eeuwse uitgebreide verslag van een tocht door de hel (en de hemel) van de drie dagen in coma liggende ridder Tondalus.

Op basis van dit visioen is al een prachtverhaal te maken, denk ik. Maar omdat, zoals ik in mijn vorige stukje schreef, er zoveel geestelijkheid is afgebeeld in de hel van de gebroeders, vind ik het boeiend om te zoeken naar een mogelijke link met het verhaal van het Westers Schisma. Het boek van Ullman uit 1948 geeft een fascinerend gedetailleerd verslag van de gebeurtenissen in 1378 rond de verkiezing van een nieuwe paus die tot dat schisma hebben geleid: de keuze van een tweede paus. Een verslag op basis van verslagen en brieven uit beide kampen uit die tijd. Interessant hoe in eerste instantie de kardinalen die paus Urbanus VI kozen, hem daadwerkelijk als paus leken te erkennen. Maar dat ze daar een paar maanden later al op terug kwamen, misschien nadat de vriendelijke man die ze als paus kozen, zich ontpopte als een wel heel grove, botte-bijl paus die met name die kardinalen al snel tegen zich in het harnas wist te jagen.

Het boek van van Asseldonk uit 1955 over de consequenties van het schisma in de Nederlanden vind ik vooral intrigerend omdat het de focus verlegt naar een ander gebied en andere machthebbers dan waarover het bij het schisma vaak over gaat. En over de enorme impact die het had voor het gewone volk.

Hiermee heb ik, denk ik, al heel veel materiaal voor het verhaal dat ik ga maken. Maar ik mis nog de connectie met de gebroeders van Lymborch, of de hertog van Berry, hun broodheer. Daarvoor wil ik me nog iets meer verdiepen in de periode dat de Franse liefde voor de (anti-)paus in Avignon wat begon te bekoelen en het Franse hof ook meer begon te voelen voor een gezamenlijk concilie dat de weg zou kunnen banen naar weer één paus. Berry heeft daarin een rol gespeeld, maar welke, daar hoop ik nog meer over te weten te komen.