Hoe meer ik lees over astrologie en magie aan het Franse hof rond 1400, hoe ingewikkelder het wordt om hier een verhaal bij te maken. Er is zoveel interessants. Laat ik in dit stukje wat van die intrigerende zaken noemen. Zaken die zomaar een plek in mijn volgende kwartaalverhaal zouden kunnen krijgen, maar die mogelijk ook als darlings uiteindelijk weer gekilled moeten worden.
Ik noemde in het vorige stukje over dit onderwerp de naam van Nicole Oresme, hij was een rationele en skeptische wetenschapper aan het hof van koning Karel V de Wijze. Dan hebben we het grofweg over de tweede helft van de 14e eeuw. Deze koning las veel, liet veel oude Latijnse boeken vertalen en was zeer geïnteresseerd in astrologie. Maar zijn raadgever Oresme was fel gekant tegen astrologie. Interessant is de tegenstelling met de lijfarts van de koning, Thomas van Pisa, die als medicus vanzelfsprekend ook astroloog was. Je moest per slot van rekening weten wanneer je welke behandeling het beste kon uitvoeren.
Tijdens de regering van de zoon van Karel de Wijze nam het geloof in astrologie, maar ook in magie toe. Dat had natuurlijk ook te maken met het feit dat deze koning het grootste deel van zijn 40 jaar op de troon totaal ontoerekeningsvatbaar was. Na Karel de Wijze was dit Karel de Waanzinnige. Rampzalig voor het bestuur van het land en bron van machtsstrijd om de troon. Was de koning geboren onder een slecht gestente? Was hij betoverd? Geruchten rond occulte praktijken genoeg. Overigens ook genoeg magiërs die in de arm werden genomen om de koning te genezen.
Ook zonder geloof te hechten aan magie, konden dergelijk geruchten goed worden gebruikt voor propagandadoeleinden. Insinueren dat iemand zich inliet met magie, kon die persoon in een behoorlijk kwaad daglicht stellen. Vooral de Bourgondiërs (in deze tijd was Jan zonder Vrees hun hertog) waren erg goed in het gebruik van roddel en fake news om hun vijanden zwart te maken. Er zijn tal van horror-verhalen over hoe de broer van de koning, Lodewijk van Orléans, zwarte kunst liet bedrijven om zijn broer in zijn macht te houden. Verhalen over hoe er met lijken van galgen werd gesold om voorwerpen met demonische krachten te vervloeken.
De politieke context in deze periode is ook nog eens enorm spannend. In 1407 luidde de moord op Lodewijk door mannen van Jan van Bourgondië een burgeroorlog in die meer dan tien jaar aanhield. De Bourgondiërs hadden dan weer de macht, en dan weer hun tegenstanders, de Armagnacs (de schoonfamilie van de nieuwe hertog van Orléans, zoon van de vermoorde Lodewijk). Tussendoor werd om de paar jaar vrede gesloten, die nog voor de inkt droog was alweer werd verbroken. Door populistische beloftes (belastingverlaging! weg met de corrupte elite!), door omkopen van belangengroeperingen (lekkere wijn voor het gilde van de vilders dat met hun lange messen de straat onveilig maakte) en door de complottheorieën over de magie bedreven door de vijand wist Bourgondië de bevolking van Parijs meermaals op zijn hand te krijgen.
Het boeiende is dat de hertog van Berry zowel in de tijd van de Wijze als die van de Waanzinnige koning een machtig man was. De hertog van Berry voor wie de Gebroeders van Lymborch hun mooiste werk hebben gemaakt. Dus ergens wil ik hem ook een rol geven in het verhaal.
Teveel interessants om in een verhaal kwijt te kunnen? De afgelopen weken ben ik weer wat opgeschoten met mijn verhaal. Ik ben benieuwd welke elementen de eerste proeflezingen voor Anke gaan overleven…